In het Klimaatakkoord is afgesproken dat onderzoek gedaan zal worden naar “Betalen naar Gebruik” (BnG) voor automobilisten. MuConsult voerde dit onderzoek samen met Revnext, 4Cast en Significance in opdracht van het Ministerie van Financiën uit. Bij Betalen naar Gebruik voor automobilisten wordt de motorrijtuigenbelasting afgeschaft en vervangen door een tarief per kilometer. In het onderzoek is een aantal varianten van BnG modelmatig doorgerekend. De effecten zijn afgezet tegenover een “basispad” waarin het huidige beleid wordt voortgezet en er dus geen sprake is van betalen naar gebruik.
De onderzochte varianten verschillen in de mate waarin de kilometertarieven variëren naar autokenmerken. Bijvoorbeeld op basis van de CO2 uitstoot of een tarief gelijk voor alle voertuigen. Ook varieert het tarief in sommige varianten naar tijd en plaats. De effecten zijn bepaald met behulp van de automarktmodellen Dynamo en Carbontax voor personenauto’s en het verkeersmodel LMS. Voor het bestelautopark zijn de gevolgen ook ingeschat. Het gaat om de effecten op de omvang en samenstelling van het personenautopark, het binnenlands autogebruik (personenauto’s en bestelauto’s), de congestie, de emissies (CO2, NOX, PM10) en de overheidsinkomsten aan autobelastingen.
Resultaten
Uit ons onderzoek blijkt dat door Betalen naar Gebruik de verloren tijd door files met 43 tot 68 procent kan worden teruggebracht. Ook zal de uitstoot van stikstof en CO2 behoorlijk afnemen, allebei tot maximaal 24 procent in 2030 ten opzichte van het basispad. Daarnaast zorgt de invoering van betalen naar verbruik voor een schoner wagenpark. In bepaalde varianten levert BnG in 2030 maximaal 19 procent extra kilometers voor elektrische voertuigen in het verkeer op tegenover een forse afname van fossiele kilometers.
Budgetneutraal
Betalen naar Gebruik is op bijna elke manier vrijwel budgetneutraal in te voeren. De meest ver doorgevoerde spitsheffing, van 7 cent per kilometer bovenop het basistarief, zal de overheid het meeste geld opbrengen.
We verwachten dat de resultaten van dit onderzoek een rol zullen spelen bij de opstelling van de verkiezingsprogramma’s en in de Kabinetsformatie die zal volgen op de verkiezingen.
Nieuwe varianten
Op basis van de uitkomsten en de discussies met maatschappelijke organisaties en de Kamer zullen nieuwe varianten worden ontwikkeld en onderzocht. Ook hierin zal MuConsult met haar partners een rol spelen. Daarom wordt onze betrokkenheid bij dit onderwerp net als bij de vrachtwagenheffing vanaf 1988 doorgezet.
De brief die naar de Tweede Kamer is gestuurd en ons rapport staan op de site van Rijksoverheid en kunnen hier gedownload worden.