De coronacrisis zet een duidelijke stempel op mobiliteit. Het afgelopen jaar heeft wel bewezen dat de impact erg groot is. Maar staat het virus ook de ontwikkeling van mobiliteit in de weg? Zijn er trends? Onze onderzoeker Dennis van Soest geeft zijn mening in dit interview.

“Ik denk vooral dat juist de trendbreuk die er was in het afgelopen jaar gaat doorwerken”, begint Dennis. “Dit geldt dan met name voor thuiswerken en zakelijk verkeer, maar ook voor internationaal verkeer en goederenvervoer. Daar zitten nu de grootste veranderingen. Door het thuiswerken dat voor veel werkenden geadviseerd wordt, werken mensen nu veel meer dan één dag in de week thuis, wat hiervoor gebruikelijk was. De intentie om thuis te werken is ook gegroeid. Uit onze onderzoeken is gebleken dat mensen die kunnen thuiswerken dit ook na de crisis graag 2,3 dagen willen blijven doen. Want zo creëer je een mooie mix met dingen van kantoor zoals collega’s zien en met thuiswerken zonder reistijd elke dag, meer flexibiliteit en combinatie van werk en privé.”

Volgens Dennis kan thuiswerken positief bijdragen aan de mobiliteit, maar hoeft dat niet altijd het geval te zijn. “Voor mobiliteit heeft het in eerste instantie een positief effect. Dat hebben we ook wel gezien op de wegen, want er zijn veel minder files. We weten alleen nog niet hoe dit gaat settelen. Mensen hebben nu wel gezien dat thuiswerken fijn is, maar wie weet gaat dat wel alleen op de populaire thuiswerkdagen zijn: de vrijdag en de woensdag. Dan blijft iedereen op de maandag, dinsdag en donderdag reizen, terwijl je dat het liefst wilt blijven spreiden over de week om files en dergelijke tegen te gaan. Daarnaast kan het thuiswerken tot gevolg hebben dat mensen verder van hun werk gaan wonen, waardoor ze weliswaar minder naar het werk reizen, maar wel verder.”

“Zakelijk verkeer kan wél blijvend verminderd”, vindt Dennis. “Veel zakelijke overleggen gaan nu online en ik denk dat veel mensen daar ook voordeel in hebben gezien. Deels zal er wel weer fysiek afgesproken worden, maar het is veel normaler geworden om online te vergaderen. Dat was eerst niet zo gewenst, of misschien zelfs wel taboe.”

Is thuiswerken wel zo duurzaam?

Thuiswerken wordt vaak gezien als duurzaam omdat het onder andere zou helpen CO2 te besparen. Dennis vraagt zich af of dit daadwerkelijk zo is. “Thuiswerken wordt heel snel als voordelig bestempeld omdat het verkeer vermindert. En dat wordt dan meegeteld voor het bereiken van CO2-doelen binnen mobiliteit. Maar nu mensen thuiswerken hebben ze – zeker in de winter – de verwarming aanstaan. Er wordt meer energie verbruikt daardoor. Wat dat betreft zouden we eigenlijk meer vakoverstijgend mogen gaan kijken, om te zien wat de effecten daadwerkelijk zijn op de netto duurzaamheid.”

De ontwikkeling van duurzame mobiliteit staat niet stil. “Fietsen heeft door corona bijvoorbeeld ook wel weer een boost gekregen. Mensen zijn echt veel meer gaan fietsen. Onder andere door het thuiswerken: woon-werk verkeer wordt vervangen door recreatief verkeer zoals wandelen en fietsen. Maar het is ook een stukje vervanging geworden van openbaar vervoer. Want waar het ov bij uitstek werd gepromoot als duurzaam vervoer, werd het gebruik van het ov nu juist ontmoedigd. Ik verwacht dat dit langere tijd onaantrekkelijk blijft voor mensen.  Er is een shift naar fiets en e-bike, want ook in e-bikes is een behoorlijke groei geweest sinds corona,” legt Dennis uit.

Aandacht voor vitaliteit en onderwijsaanpak

Een andere ontwikkeling is de aandacht voor vitaliteit. Dennis: “we zien dit bij veel korte termijn aanpakken zoals bij Zuid-Limburg Bereikbaar. Er is veel aandacht voor vitaliteit door lopen en fietsen, maar nu zeker ook voor vitaal thuiswerken. Wij zijn bij een heel aantal van deze ‘korte termijn aanpakken’ betrokken. Niet alleen in Limburg maar ook bijvoorbeeld bij Goedopweg (Utrecht) en De Verkeersonderneming (Rotterdam), waar wij dit monitoren en evalueren. Daarnaast zijn wij als MuConsult actief bij de diverse onderwijsaanpakken. Dat heeft een flinke boost gekregen door corona. Jarenlang was het erg moeilijk om vervoerders en onderwijsinstellingen bij elkaar te krijgen en nu bleek het ineens toch mogelijk . Dit kan echt hele mooie effecten opleveren voor de hyperspits en drukte in ov en uiteindelijk duurzame mobiliteit.”