Advanced Driver Assistance Systems (ADAS) ondersteunen de autobestuurder in het uitvoeren van taken tijdens het autorijden. Het gaat om systemen die de bestuurder informeren, waarschuwen of ingrijpen in het gedrag van het voertuig bij taken. Denk bijvoorbeeld aan navigeren, afstand houden, koers houden, detectie van obstakels, automatisch inhalen en inparkeren. Van het veilig gebruik van deze systemen wordt een gunstige bijdrage verwacht aan verkeersveiligheid, doorstroming en andere beleidsdoelen.

Inschatting van de ontwikkeling van de penetratiegraad

MuConsult maakte voor het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een onderbouwde inschatting van de ontwikkeling van de penetratiegraad van ADAS in nieuw verkochte personenauto’s, in het hele wagenpark en in de kilometers die worden afgelegd met voertuigen die zijn uitgerust met ADAS.

Het project richt zich op de systemen die nu al in het Nederlandse wagenpark te vinden zijn en op systemen die door Europese regelgeving verplicht worden gesteld. Dit geldt vanaf 2022 in nieuw ontworpen automodellen en vanaf zomer 2024 in alle nieuw geregistreerde auto’s.

Expert workshop

Er blijkt tot nu toe nog niet veel onderzoek te zijn gedaan naar de ingroei van ADAS in het wagenpark in Nederland en daarbuiten. Om de beschikbare kennis over de invloedsfactoren bij elkaar te brengen en te verdiepen organiseerde MuConsult een workshop met ADAS experts. Uit die workshop bleek dat onder andere ervaringen met het gebruik van ADAS, zowel in eigen auto’s of van anderen erg belangrijk zijn. Positieve ervaringen leiden tot een grotere interesse in ADAS om systemen aan te schaffen en te gaan gebruiken. Ook werd in de workshops bevestigd dat veel eigenaren niet goed bekend zijn met de mogelijkheden van ADAS en de juiste werking ervan in hun voertuig. Met als gevolg dat er mogelijkheden onbenut blijven of dat onveilig gebruik van ADAS negatieve effecten kan hebben op de verkeersveiligheid en op de perceptie van ADAS. Kansen om dit te verbeteren liggen in de rijopleiding, in de instructie bij de aanschaf van een nieuwe auto of in bijscholing van bestuurders in de vorm van cursusdagen.

Invloedsfactoren op de penetratiegraad

Ons onderzoek bracht kennis bij elkaar over een groot aantal factoren die van invloed zijn op de penetratiegraad. Zo speelt de wettelijke verplichting in 2022 voor nieuwe modellen en in 2024 voor alle nieuw verkochte personenauto’s een belangrijke rol in de ontwikkeling van de penetratiegraad van ADAS. Daarnaast is er een sterke groei in de verkoop van elektrische voertuigen die relatief vaak uitgerust zijn met ADAS die de penetratie van systemen versnelt.

Eigenaren blijken maar een beperkte bekendheid te hebben met de systemen in hun voertuig. Bovendien hebben zij verwachtingen van de functionaliteiten die niet altijd overeenkomen met de daadwerkelijke mogelijkheden van de systemen. Ook blijkt dat verzekeraars werken aan differentiatie van de premies voor autoverzekeringen. Dit kan betekenen dat bezitters en gebruikers van ADAS vanwege lagere kansen op ongevallen en schades lagere premies tegemoet kunnen zien. Dat maakt de aanschaf van deze systemen aantrekkelijker.

De ontwikkeling van de penetatiegraad in nieuw verkochte voertuigen

Op basis van de verzamelde kennis stelden we een verwachting op over de verzadigingsgraad in de nieuw verkochte voertuigen, waarbij we onderscheid maakten naar verschillende categorieën ADAS.

• Voor de wettelijk verplichte systemen groeit de verzadigingsgraad in de nieuw verkochte voertuigen naar 100% in 2024. Voor een deel van de systemen betekent dit een zeer sterke versnelling van de huidige penetratiegraad.
• Niet verplichte systemen die primair gericht zijn op effecten op de verkeersveiligheid, zoals (Adaptive) Cruise Control, Forward Collision Warning, snelheidslimietherkenning, snelheidsbegrenzer en verkeersbordherkenner halen naar verwachting uiteindelijk een penetratiegraad van 95%. Deze hoge verzadigingsgraad is mede gebaseerd op de hoge penetratiegraad van deze systemen in de huidige situatie in de nieuw verkochte auto’s. Dit geldt met name voor Cruise Control.
• Voor alle andere niet verplichte systemen gaan we uit van een maximale penetratiegraad van 80%.

De ontwikkeling van de penetratiegraad in het wagenpark

De ontwikkeling van de penetratiegraad van ADAS in het wagenpark wordt bepaald door twee grootheden: de penetratiegraad van ADAS in de nieuw verkochte voertuigen en de vervangingssnelheid van het wagenpark. Bij de vervangingssnelheid van het wagenpark spelen naast de koopkracht van huishoudens, consumentenvoorkeuren en de betalingsbereidheid voor ADAS ook het aantal nieuwverkopen, sloop, import en export een belangrijke rol.

De penetratiegraad van ADAS in het wagenpark gaat het snelst als zowel de penetratiegraad in alle nieuw verkochte auto’s en de vervangingssnelheid hoog is. Als één van beide grootheden achterblijft, zal ook de penetratiegraad van ADAS in het wagenpark minder snel oplopen.

De gemiddelde levensduur van personenauto’s in het wagenpark bedraagt ongeveer 20 jaar. Een deel van de voertuigen rijdt nog langer rond. Daarom kan het nog enkele decennia duren voordat het hele huidige wagenpark is vervangen door nieuw verkochte voertuigen. Zelfs als vanaf morgen alle nieuw verkochte voertuigen zouden zijn uitgerust met ADAS, duurt het van de meeste systemen nog ten minste een decennium voordat een (ruime) meerderheid van het wagenpark is voorzien van deze systemen.

De ontwikkeling van de penetratiegraad in voertuigkilometers

De penetratiegraad in de voertuigkilometers verloopt sneller dan die in het voertuigpark. Dit is een gevolg van het feit dat nieuwere auto’s, die relatief vaak voorzien zijn van ADAS, gemiddeld een hoger jaarkilometrage hebben dan oudere auto’s die relatief minder vaak zijn voorzien van ADAS.

Een drijvende kracht hierbij is dat een aanzienlijk deel van de nieuw verkochte voertuigen wordt ingezet als leaseauto (circa 40%) en leaseauto’s in het algemeen een hoger kilometrage hebben dan privé auto’s.

Conclusie

In dit project is breed inzicht verkregen in de factoren die van invloed zijn op de penetratiegraad van ADAS. Dat inzicht biedt aanknopingspunten voor de automotive-sector en voor beleidsmakers om effectieve maatregelen te nemen om de ingroei en het veilige gebruik van ADAS te stimuleren en daarmee bij te dragen aan een betere bereikbaarheid en verkeersveiligheid.

Het hele rapport over de ontwikkeling van de penetratiegraad van ADAS is hier te downloaden.