Het optimaliseren van de doorstroming op kruispunten levert ontzettend veel winst op. MuConsult is al jarenlang betrokken bij diverse onderzoeken en projecten naar dit onderwerp. Onderzoekers Peter van Bekkum en Casper Stelling vertellen in dit interview uitgebreid over het thema Talking Traffic. Wat is het precies? En wat kan het voor overheden en de weggebruiker betekenen?

“Talking Traffic is een partnerschap waarin de overheid met het bedrijfsleven werkt aan het verbeteren van de doorstroming van het verkeer”, legt Casper uit. “Met nieuwe technieken. Talking Traffic is eigenlijk een bouwsteentje in de automatiseringstransitie. In de verre toekomst hebben we allemaal zelfrijdende autootjes. Die autootjes kunnen zelf rijden omdat ze communiceren met alles wat er om hen heen gebeurt. Zowel met andere voertuigen als met de weg en verkeersborden en met andere spullen van de overheid. Dus ook met de verkeerslichten, de dynamische informatiepanelen boven de snelweg enzovoort. Talking Traffic regelt eigenlijk de communicatie tussen die wegkantsystemen zoals we dat noemen, en de voertuigen.”

Talking Traffic bestaat al sinds Beter Benutten, een programma van de overheid waarbij het Rijk, regio en bedrijfsleven samenwerkten om de bereikbaarheid in de drukste regio’s over weg, water en spoor te verbeteren. Casper: “Er is toen een partnership gesloten tussen het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, een groot aantal decentrale overheden en een aantal private dienstverleners. Deze dienstverleners leveren de verkeerslichten, waar Talking Traffic vooral over gaat en de software die daarbij hoort. Een paar van de partijen leveren ook de zogenaamde use cases, de toepassingen. Die toepassingen maken communicatie tussen jou als automobilist en het verkeerslicht mogelijk. Dat kan bijvoorbeeld via een app zijn, maar ook via een systeem dat al in je auto zit, zoals je navigatie.”

Voorrang bij verkeerslichten

Als autobestuurder merk je ook hoe het systeem werkt. “Het meest waarschijnlijke wat je er van merkt in je eigen auto is dat je bij kruispunten met verkeerslichten misschien iets langer moet wachten op bussen, hulpdiensten en vrachtauto’s. Want die krijgen voorrang. Nu gebeurt dat nog erg kort van tevoren. Er zitten lussen in de weg die signaleren dat er een ambulance aankomt, bussen communiceren nu al op korte afstand met de verkeerslichten via radiosignalen. Het voertuig wordt dan pas ingeregeld. In de toekomst wordt die afstand groter en kan het verkeerslicht de bus of de ambulance al veel eerder zien aankomen. Straks weet een verkeerslicht 10 kilometer verderop al: er komt een ziekenauto aan. Zo gaan de verkeerslichten op de route van de ambulance eerder op groen en is de verstoring minder groot.”

De systemen werken ook samen met de systemen in auto’s. Als bestuurder kun je dus ook profijt hebben van meldingen. Peter van Bekkum legt uit hoe het werkt. “Je kunt er als automobilist ook lol van hebben. Je krijgt geen voorrang bij een stoplicht, maar je krijgt bijvoorbeeld wél informatie over wanneer het licht precies op groen gaat. Als je ziet dat het nog 15 seconden duurt voor het licht op groen gaat, maar je rijdt heel hard op de kruising af, dan kun je op dat moment je gas al loslaten. Zo kun je vloeiender bij de wachtrij aansluiten zonder te hoeven remmen. Terwijl je, als je kunt zien dat het over drie seconden groen wordt, je snelheid kunt aanpassen en vloeiend aansluiten en doorrijden. Zelf kun je geen invloed uitoefenen op de verkeerslichten. Dat kunnen alleen bepaalde categorieën verkeer zoals openbaar vervoerlijnen, hulpdiensten en vrachtauto’s, de zogenoemde use cases. En het gaat óók gelden voor fietsers.  Als je in ’s Hertogenbosch een appje op je telefoon installeert en dat gebruikt als je op de fiets zit, dan weten de verkeerslichten nu al ‘er komt een groep fietsers aan, we gaan er eens voor zorgen dat die eerder groen krijgen.’ Zo ben je als fietser dus eerder de kruising over dan auto’s.”

Use cases

Voor het communiceren met de slimme verkeerslichten – ook wel iVRI’s genoemd – gebruikt Talking Traffic de al eerder genoemde use cases. Peter legt uit: “Een van de cases is bijvoorbeeld het prioriteit geven van bepaalde doelgroepen. Dat zijn de vrachtwagens, ov-lijnen, hulpdiensten en de fietsers. Een andere is bijvoorbeeld dat ze proberen het hele kruispunt te optimaliseren.”

Casper voegt hier aan toe: “De use cases hebben categorieën. De categorie die het meeste effect oplevert is ‘optimaliseren.’ Dan ga je het voor alle verkeersdeelnemers zo goed mogelijk maken. De andere categorie is ‘prioriteren’. Daarbij geef je een aantal doelgroepen die je belangrijk vindt voorrang. Waaronder dus de hulpdiensten, maar ook weginspecteurs en bijvoorbeeld openbaar vervoer. We vinden het belangrijker dat een volle bus die 50 mensen kan vervoeren sneller door kan rijden dan een auto. Goederenvervoer vinden we belangrijk omdat een vrachtauto heel veel overlast creëert. Hij trekt heel langzaam op waardoor minder auto’s door het verkeerslicht kunnen, hij stoot daarbij veel meer uitstoot uit en hij lokt gedrag uit van andere weggebruikers die er dan net vóór willen komen. Daarom is het van belang dat grote vrachtwagens beter doorstromen.” Peter merkt nog op dat een vrachtwagen bij het optrekken vanuit stilstand een liter diesel verbruikt. “En dat is totaal niet nodig als een vrachtwagen gewoon door groen licht kan rijden.”  De laatste doelgroep is fietsers. “Van fietsers willen we ook niet dat ze erg lang stil moeten blijven staan bij verkeerslichten, want dan gaan ze misschien wel met de auto. Dat is niet de bedoeling, want we willen graag dat ze met de fiets blijven gaan,” aldus Casper. “Dit zijn allemaal beleidskeuzes die een beetje politiek getint zijn. Afhankelijk van je lokale politiek ben je hier meer of minder mee bezig. Er zijn een paar gemeentes die erg bezig zijn met duurzaamheid en de fiets use cases, zoals Breda, Nijmegen, Utrecht en ’s Hertogenbosch.

MuConsult is al sinds het begin betrokken

MuConsult is al sinds het begin bij Talking Traffic betrokken, via de vroegere Beter Benutten regio’s waar we veel doen aan de monitoring en evaluatie van alle projecten, waaronder Talking Traffic. “We doen dit voor De Verkeersonderneming, Goedopweg, Zuid-Limburg Bereikbaar, SmartWayz Brabant en de regio Arnhem-Nijmegen. We zijn in deze regio’s bezig geweest met het op de agenda zetten van Talking Trafficmaatregelen en het vooraf voorspellen van de effecten daarvan. Dit hebben we gedaan met zogenaamde microsimulatie,” vertelt Casper. “In zo’n slim verkeersmodel wordt het gedrag van alle voertuigen nagebootst op een bepaalde streng aan verkeerslichten. Het model geeft inzicht in wat de slimme verkeerslichten opleveren aan reistijdwinst voor iedereen. Dit hebben we bijvoorbeeld voor de Gemeente Utrecht en het Ministerie van IenW gedaan. Dat heeft geleid tot een onderbouwing waarom iedereen hier geld in steekt.

We hebben ook geholpen bij het verder uitdenken van gebruikers apps voor fietsers. Bij de start van Talking Traffic was het nog een beetje vaag wat we precies voor fietsers gingen doen. Want die hebben niet zoals een auto een systeem ingebouwd, dus je moet fietsers via een app bedienen. Maar je wilt niet dat ze op die app kijken terwijl ze aan het fietsen zijn, want dat is natuurlijk niet veilig. Het duurde even voordat die use cases waren uitgedacht en daarbij heeft MuConsult geholpen.”

Effecten berekenen van geplaatste verkeerslichten

Ondertussen zijn al die regio’s begonnen met het plaatsen van die slimme verkeerslichten. Daar spelen wij als MuConsult ook een belangrijke rol in. Casper: “In veel van die regio’s ondersteunen wij bij de projectbeheersing en het monitoren van hoe het plaatsen van die verkeerslichten gaat.” Onlangs is een nieuw project van start gegaan waarbij we de effecten kunnen berekenen van de verkeerslichten die al geplaatst zijn. Er is al een aantal verkeerslichten geplaatst en die zijn representatief voor hoe het in de toekomst bij alle verkeerslichten zal gaan werken. Samen met onze partner BeMobile bepaalt MuConsult de effecten van die slimme verkeerslichten en we vertalen dat naar de stedelijke bereikbaarheidseffecten. Peter van Bekkum: “We kunnen nu metingen doen aan de eerste iVRI’s die ingeregeld zijn. Daar doen ze metingen buiten op straat van. Maar nog lang niet alle plekken zijn al zover, dus we kunnen nog niet overal metingen doen. De metingen die we al wél kunnen doen verklaren we van toepassing op vergelijkbare situaties. Dus op andere plekken komen dezelfde iVRI’s te staan met dezelfde werking en dezelfde use case. Dan nemen we aan dat die dezelfde effecten gaan opleveren. Al die effecten samen stoppen we in een verkeersmodel en dan rekenen we uit wat het effect is op de stedelijke bereikbaarheid van al die regio’s.”

Doorrekenen van bereikbaarheid

We houden hierbij rekening met de verschillen tussen de kruispunten. Elk kruispunt heeft zijn eigen karakter en gebruik. Casper legt uit: “Daar corrigeren we voor. We leggen niet maar één rekenregel daar overheen. We kijken ook naar hoe druk een kruispunt is, wat voor verkeer rijdt er, enzovoorts.”

“In Arnhem is een aantal metingen gedaan”, vertelt Peter. “Daar wordt onder andere op de ambulances geprioriteerd met bestemming het Rijnstate ziekenhuis. Zo kunnen we meten hoeveel sneller de ambulances bij de spoedeisende hulp van het ziekenhuis zijn. En dat verschil in tijd kan best groot zijn. Als een ambulance door kan rijden omdat hij weet dat hij groen licht krijgt, en echt met 70km per uur een kruispunt over kan, scheelt het veel.”

Technisch gebeurt dat als volgt. “We weten waar die  iVRI’s geplaatst worden. Meestal is dat vanuit één kant naar het ziekenhuis toe, bijvoorbeeld vanuit de stad. Die route is erg druk met verkeerslichten en die wil je dus als eerste aanpakken. Dat hebben ze in de regio’s ook zo bedacht. We gaan er dan vanuit dat de gemiddelde snelheid van een ambulance op een kruispunt door die slimme verkeerslichten geen 50 km per uur is, maar 70. We rekenen dan door wat het betekent voor de bereikbaarheid van het ziekenhuis voor ambulances”, vertelt Casper. “Iedere regio heeft zo zijn eigen routes bedacht,”  vult Peter aan. “Bijvoorbeeld: deze route wordt veel gebruikt door vrachtverkeer. Naar een haven toe zoals Terneuzen of Rotterdam, of een groot logistiek centrum zoals in Veghel. Op de hele route naar Veghel toe is ingesteld dat de vrachtwagens prioriteit krijgen.”

Wij bieden ondersteuning in de regio

MuConsult bepaalt op landelijk niveau nu de effecten van de iVRI’s op de verschillende toepassingen. Casper: “We kunnen op basis van de cijfers ook nauwkeuriger kijken naar de effecten op een bepaalde corridor of route van A naar B in een bepaalde regio. In deze corridor zijn alle kruispunten voorzien van een streng aan slimme verkeerslichten. MuConsult is marktleider in de evaluatie van iVRI’s. En dus kunnen wij het ministerie en de regionale overheden daar heel goed mee helpen. We kunnen daarnaast de regio’s ook ondersteunen bij het vooraf voorspellen wat er gebeurt als ze álle verkeerslichten vervangen. Dit kunnen we ook COVID-proof omdat we als geen ander weten wat de lange termijneffecten van COVID zijn door de onderzoeken die wij doen. Talking Traffic is een bouwsteen van automatisering van het wegverkeer. MuConsult ondersteunt op allerlei manieren bij die automatisering. Wij ondersteunen onder meer bij de inschattingen en beleidsmogelijkheden voor systemen die de autobestuurder ondersteunen zoals ADAS en C-CAM systemen.  Dat zijn twee voorbeelden van diensten die nu al in de wat duurdere nieuwe auto’s zitten  en straks verplicht in alle nieuwe auto’s zitten. Zoals adaptive cruise control en lane assist. Uiteindelijk gaan deze systemen zich doorontwikkelen zodat de auto’s het allemaal zelf gaan doen. In ieder geval op de snelweg. Dan heb je die in-car systemen nodig, maar ook Talking Traffic systemen want het moet communiceren met de wegkantsystemen. Daarnaast heb je ook nog Mobility as a Service (MaaS) nodig voor het maken van de juiste keuzes van waar je naartoe gaat en welk vervoermiddel en route je neemt. Wij ondersteunen overheden op al die vlakken. We weten als geen ander waar mobiliteit uiteindelijk naartoe gaat. Dus we kunnen helpen bij het zetten van die stip op de horizon en ook bepalen waarom wat je nu doet, daarvoor nodig is. Want wat je nu doet is een kleine bouwsteen. Het is nooit het hele verhaal,” besluit Casper.