De coronacrisis heeft een ongekend grote impact op het openbaar vervoer in Nederland. Reizigersaantallen lopen drastisch terug. Dat heeft ook grote gevolgen voor de aanbestedingen van nieuwe concessies, want voor vervoerders zijn op dit moment de risico’s te groot om in te schrijven. Senior adviseur Peter de Winter legt uit welke rol MuConsult tijdens de crisis heeft om de opdrachtgevers voor het openbaar vervoer tijdens de coronacrisis goed te kunnen ondersteunen.
“Bij huidige concessies die de komende jaren opnieuw worden aanbesteed is het probleem dat vervoerders geen goede biedingen kunnen maken,” vertelt Peter. “Ze weten niet hoe de aantallen reizigers zich gaan ontwikkelen en hoe die reizigers zich dan verplaatsen. Het zou dan ook een grote gok zijn als je als vervoerder inschrijft op een concessie. De bieding is te laag omdat je de ongewisse effecten van COVID-19 op de reizigersaantallen hebt onderschat, of de bieding is juist veel te hoog vanwege het incalculeren van te veel risico”.
Noodconcessies
De impact van corona heeft een groot effect op de inschrijvingen op nieuwe concessies. Bij de aanbesteding van de Valleilijn tussen Amersfoort en Ede was bijvoorbeeld geen enkele inschrijving. Peter de Winter: “We hadden samen met de provincie Gelderland naar ons idee een goed pakket bedacht om een aantal risico’s bij de vervoerders weg te nemen. Maar ook dat heeft niet geholpen. Dit is een teken aan de wand geweest. Andere concessies kunnen op dit moment niet worden aanbesteed. Het is gelukkig niet zo dat er dan geen vervoerder meer is, het vervoer blijft gewoon doorgaan. Er wordt een aantal jaar doorgereden door de huidige vervoerder. Dit noemen we noodconcessies. Bij de Vervoerregio Amsterdam speelt dit bijvoorbeeld ook voor de concessies Zaanstreek en Waterland. Wij adviseren de Provincie Gelderland op dit punt bij de concessie Rijn-Waal. Nieuwe afspraken worden voor de tussenliggende periode gemaakt en de aanbesteding uitgesteld tot er meer zekerheid is over hoe het vervoer zich gaat ontwikkelen.”
Wat biedt MuConsult aan ondersteuning?
MuConsult heeft meer dan 30 jaar ervaring met aanbestedingen in het openbaar vervoer. Ook tijdens de coronacrisis ondersteunen we onze opdrachtgevers. “Dat doen we bij voorkeur om via of namens de overheden een goede dialoog aan te gaan met de vervoerders,” vertelt Peter. “De komende jaren staat ook in het openbaar vervoer door COVID de wereld op zijn kop. Er zal goed gekeken moeten worden naar de spreiding van risico’s. In de meeste gevallen bedraagt het aantal reizigers – en dus de inkomsten – nog maar de helft vergeleken met voor de crisis. De nieuwe gedeeltelijke lockdown voorspelt op dit punt weinig goeds. Wij helpen in het proces om tot een goede set afspraken tussen overheid en vervoerder te komen. Daarbij kijken we vrij breed naar de verschillende mogelijkheden bij zowel overheid als vervoerder. Voor het komende jaar 2021 is de vraag hoe lang en in welke mate er overheidssubsidie blijft komen om OV-bedrijven te ondersteunen. Moeten de tarieven uiteindelijk omhoog als gevolg van minder reizigers? Of gaan we de diensten verlagen, dus minder ritten rijden, of minder lijnen? Of zijn er nog andere mogelijkheden om de kosten te verlagen met behoud van zoveel mogelijk voorzieningenniveau?”
