Stimuleren om te gaan fietsen via gedragsmaatregelen
Context
Mensen stimuleren om te gaan fietsen lijkt een goede oplossing voor bereikbaarheid, duurzaamheid, leefbaarheid en vitaliteit. Fietsen is goed, niet alleen voor de mens, maar ook voor onze omgeving. De overheid wil dat zoveel mogelijk mensen uit de auto en op de fiets stappen. Stimuleren om te gaan fietsen kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld investeren in infrastructuur en fietsenstallingen, verbeteren van regelingen bij werkgevers en fietsstimuleringsprojecten. In recente uitvoeringsprogramma’s zoals Beter Benutten zijn veel van deze stimuleringsprojecten ingezet om automobilisten te verleiden de fiets of e-bike te pakken voor woon-werkverkeer. Acties die hieronder vallen zijn campagnes die intrinsieke motivatie (de motivatie die uit jezelf komt) om te gaan fietsen aanspreken. Het gaat dan om het aanbieden van probeerervaringen, acties om de fiets of e-bike te promoten en om fietsbeloningsprojecten waarbij deelnemers beloond worden voor het maken van fietskilometers of ritten.
Werkwijze
Bij projecten van fietsstimulering via gedragsverandering is MuConsult betrokken bij de opzet, uitvoering en evaluatie van diverse projecten in verschillende regio’s. Hierdoor hebben we een breed beeld gekregen van wat goed werkt en hoe we projecten nog beter kunnen maken. Hierbij hanteren wij het door ons ontwikkelde 10 stappenplan voor structurele gedragsbeïnvloeding als denk- en werkkader. Dit kader biedt handvatten voor het opzetten van fietsstimuleringsmaatregelen als onderdeel van een proces dat leidt tot structurele gedragsverandering. Onze kennis over de effectiviteit van alle soorten fietsstimuleringsprojecten is gebaseerd op grootschalige en brede enquêtes in meerdere regio’s, diverse diepteonderzoeken op basis van interviews met rijwielhandelaren en andere betrokkenen. Daarnaast ook meta-evaluaties van spitsmijdenprojecten, het effect van reiskostenvergoedingen en project-specifieke enquêtes, focusgroepen, interviews en gebruiksdata van registratiesystemen en gebruikte apps.
Resultaat
MuConsult draagt met de benoemde rollen bij aan de kennisontwikkeling en beleidsvorming van fietsstimuleringsprojecten die een structurele gedragsverandering bewerkstelligen. Zo hebben wij ontdekt dat de overstap van auto naar fiets de meest structurele gedragsverandering is. Ook leverden wij belangrijke inzichten voor het bepalen van de conversie van het bereik van een maatregel naar de deelname en de gedragsreactie. Die inzichten zijn en worden nog steeds toegepast bij het programmeren van nieuw beleid en het inschatten van effecten op onder andere bereikbaarheid en CO2 reductie. Wij delen onze kennis met het werkveld, bijvoorbeeld via de mede door ons ontwikkelde Toolbox Slimme Mobiliteit, onze meta-evaluatie spitsmijden- en fietsstimuleringsprojecten en het met collegabureaus opgestelde rapport Change is Cool, inzichten in fietsstimuleringsprojecten.