Krachten bundelen voor een toekomstvast doelgroepenvervoer en OV
Context
In opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft MuConsult in samenwerking met Significant en Alares onderzoek gedaan naar de toekomst van het doelgroepenvervoer. Het onderzoek moest bouwstenen aangedragen voor het opstellen van een integrale visie om het doelgroepenvervoer (nog meer) af te stemmen op het openbaar vervoer.
Werkwijze
Tijdens het onderzoek naar toekomstvast doelgroepenvervoer stonden de volgende onderzoeksdoelen centraal:
- Globaal inzicht verkrijgen in de kenmerken en omvang van de verschillende vormen van doelgroepenvervoer;
- Inzicht verkrijgen in de mogelijke samenhang tussen doelgroepenvervoer en het openbaar vervoer;
- Inzicht krijgen in mogelijkheden en onmogelijkheden om vervoervormen beter op elkaar af te stemmen en geld effectiever en doelmatiger te besteden.
- Inventariseren wat de mogelijke sturingsinstrumenten zijn om reizigers van doelgroepenvervoer, waar mogelijk, gebruik te laten maken van toegankelijk OV.
- Bovenstaande inzichten en sturingsinstrumenten toe passen om te komen tot opties voor een heldere en uniforme toegang tot Valysvervoer.
- Een categorisering van actieve pashouders van Valys aan te brengen.
Tegen de achtergrond dat er al veel onderzoeken naar (bundelingsmogelijkheden van het) doelgroepenvervoer zijn uitgevoerd, is gekozen voor een gecombineerde aanpak. Hierbij gebruikten we bestaande onderzoeken en beschikbare cijfers. De verkregen inzichten zijn getoetst bij betrokken beleidsmakers in het veld en in nauwe afstemming met een breed samengestelde klankbordgroep.
Ten behoeve van het onderzoek naar de toegang tot Valys analyseerden wij een bestand met verschillende gegevens over Valyspashouders, waaronder achtergrondkenmerken en reisgedrag.
Resultaat
Uit het onderzoek blijkt dat een aantal vormen van doelgroepenvervoer van tevoren goed voorspelbaar is en daarmee te plannen, omdat reistijden en opstap- en afzetlocaties in hoge mate bekend en stabiel zijn. Andere vormen kenmerken zich juist door hun vraagafhankelijkheid en kriskras vervoerbewegingen. Op basis hiervan komen wij tot de volgende indeling van vormen van doelgroepenvervoer:
Goed te plannen / voorspelbaar
- Vervoer van medewerkers van sociale werkplaatsen in het kader van de (toenmalige) Wet Sociale Werkvoorziening (WSW-vervoer)
- Vervoer van mensen die een uitkering krijgen in het kader van de Wet Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA-vervoer)
- Leerlingenvervoer
Niet goed te plannen / voorspelbaar
- Vervoer van mensen met een mobiliteitsbeperking die sociaal-recreatieve ritten binnen hun eigen regio maken in het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo-vervoer)
- Vervoer van mensen met een mobiliteitsbeperking die sociaal-recreatieve ritten buiten hun eigen regio maken (Valys-vervoer)
- Vervoer van gehandicapten die in een instelling verblijven (AWBZ-vervoer)
- Zittend ziekenvervoer
Voor de eerste groep geldt dat vervoerders grotendeels in staat zijn om het vervoer doelmatig te organiseren door ritten gelijktijdig of kort achter elkaar (dat wil zeggen volgtijdelijk) te combineren. Voor wat betreft bundeling zijn hier waarschijnlijk beperkte mogelijkheden om het vervoer nog efficiënter uit te voeren. De mogelijkheden die er zijn worden beïnvloed door factoren die buiten het vervoer liggen, zoals aanvangstijden van scholen of dagbestedingscentra.
Voor de tweede groep lijken er vooral bundelingsmogelijkheden met het openbaar vervoer te zijn. Een aanzienlijk deel van de ritten met Wmo-vervoer kan op termijn met toegankelijk openbaar vervoer worden afgelegd. Deze inschatting houdt rekening met het gegeven dat het OV in de toekomst steeds toegankelijker wordt. Verder is de inschatting gebaseerd op de resultaten van een aantal pilots waarin met verschillende maatregelen geprobeerd is Wmo-ers de overstap naar het openbaar vervoer te laten maken. Door verschillende maatregelen slim te combineren zijn waarschijnlijk meer mensen te bewegen vaker van het openbaar vervoer gebruik te maken.
Mede op basis van ons onderzoek heeft het ministerie van VWS een visie opgesteld om het doelgroepenvervoer (nog meer) af te stemmen op het openbaar vervoer.
Het onderzoeksrapport is op 5 juli 2013 naar de kamer verzonden.