Verklaring voor reistijdverlies
Context
De ontwikkeling van het reistijdverlies op het Nederlandse (hoofd)wegennet wordt door vele factoren bepaald. Niet alleen de hoeveelheid verkeer en de capaciteit van de weg spelen een rol. Ook het moment waarop gereisd wordt, de weersomstandigheden, incidenten (ongevallen) en werkzaamheden hebben voor kortere of langere tijd effect op de doorstroming. Daarnaast hebben verschillende typen infrastructurele en benuttingsmaatregelen zoals spits- en plusstroken, extra permanente stroken, snelheidsveranderingen, toeritdoseringen, Drips en Grips, inhaalverboden voor het vrachtverkeer, enz. effect op het reistijdverlies. De ontwikkeling in de hoeveelheid verkeer hangt op haar beurt weer af van onder andere sociaaleconomische ontwikkelingen, bijvoorbeeld bevolkingsomvang, autobezit, hoeveelheid banen en belastingmaatregelen.
Werkwijze
MuConsult ontwikkelde in opdracht van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) een analysemethodiek waarmee sinds vele jaren de ontwikkeling in het reistijdverlies op het hoofdwegennet wordt verklaard uit de ontwikkeling in de hierboven genoemde factoren.
Eerst worden gegevens aan elkaar gekoppeld. Aan de ene kant betreft dit gemeten verkeersgegevens (snelheid, intensiteit en reistijdverlies, afkomstig van lusgegevens van het hoofdwegennet) per kwartier per (werk)dag voor meerdere jaren. Aan de andere kant de benoemde invloedfactoren (capaciteitsuitbreiding en andere maatregelen, onderhoudswerkzaamheden, incidenten en weersomstandigheden). Daarna wordt een “verklarende analyse” uitgevoerd waarbij de bijdrage van een groot aantal verklarende factoren op de ontwikkeling het reistijdverlies bepaald wordt. Deze methodiek is later uitgebreid naar verklarende modellen voor de verkeersomvang, robuustheid van het wegennet en extreme reistijden.
Daarnaast zijn meerdere andere projecten uitgevoerd waar op onderdelen van de verklarende analyse is ingezoomd. Zo onderzocht MuConsult uitgebreid de ontwikkelingen in “Het Nieuwe Werken” (thuiswerken, werken op een andere locatie en buiten de spits reizen) en de effecten daarvan op mobiliteit en reistijdverlies. Ook onderzochten we lokale ontwikkelingen in het reistijdverlies en verschuivingen van verkeer in de tijd, van de spits naar het dal of naar de “schouders” van de spits.
Resultaat
ResultaatDe resultaten van de verklarende analyse worden jaarlijks door het KiM gepubliceerd in het “Mobiliteitsbeeld”, in de vorm van een zogenaamd “watervalschema” (zie figuur). Inzichten opgedaan uit andere onderzoeken gebruiken we om de “verklarende analyse” door te ontwikkelen.
Hoewel de verklarende analyse met name wordt toegepast voor de ontwikkeling van het reistijdverlies op het (totale) hoofdwegennet, leent de methodiek zich ook voor het onderliggende wegennet (mits hiervan verkeersgegevens beschikbaar zijn), voor lokale toepassingen of voor het vaststellen van effecten van specifieke (lokale) maatregelen. Tevens kunnen op basis van de gemeten resultaten voorspellingen worden gedaan over het te verwachten effect van nog te nemen maatregelen.