Kosteneffectiviteitsanalyse (KEA) voor de Hinderaanpak
Context
Rijkswaterstaat voert de komende jaren een groot aantal wegwerkzaamheden uit, die tot hinder kunnen leiden voor het wegverkeer. Met de vernieuwde werkwijzer Hinderaanpak biedt Rijkswaterstaat een gestructureerd kader voor de inzet van maatregelen om de hinder te beperken. Met Slim Reizen, onderdeel van de hinderaanpak, zet Rijkswaterstaat in op het beperken van de verkeersstroom in het knelpunt door communicatie, mobiliteitsmanagement, reis- en routeinformatie en verkeersmanagement.
De hinderaanpak kent een brede doelstelling om de bereikbaarheid te verbeteren, de verkeershinder te beperken, de hinderbeleving tijdens de werkzaamheden te verbeteren en bij te dragen aan het structureel verduurzamen van mobiliteit en de verkeersveiligheid.
Werkwijze
Het doel van de kosteneffectiviteitsanalyse (KEA) is om de doelmatigheid van een maatregelpakket in beeld te brengen en het gesprek tussen Rijkswaterstaat en het ministerie IenW te ondersteunen, over nut en noodzaak van onderdelen van het maatregelpakket. In de methodiek worden de kosten en maatschappelijke baten van het maatregelpakket tegen elkaar afgezet.
We werkten in opdracht van en in samenwerking met het ministerie van IenW en Rijkswaterstaat een afweegkader uit, waarmee we een analyse maken van de kosteneffectiviteit van het maatregelpakket Slim Reizen. De werkwijze is in een aantal pilotprojecten getoetst en aangepast.
Nieuw in de methodiek is dat de baten ook in de periode na afronding van de werkzaamheden worden meegerekend, voor zover sprake is van blijvende effecten van de maatregelen.
Resultaat
In opdracht van en in samenwerking met experts van Rijkswaterstaat, projectleiders van hinderprojecten bij de regionale organisatieonderdelen van Rijkswaterstaat en het Ministerie van Infrastructuur heeft MuConsult de KEA-methodiek getoetst in een viertal pilotprojecten. Hierbij is ondersteuning gegeven vanuit het Steunpunt Economische Expertise van Rijkswaterstaat. Doel van de toetsing was om ervaring op te doen met het KEA-kader, de praktische bruikbaarheid ervan te toetsen en te kijken welke aanbevelingen voor optimalisatie van de methode kunnen worden gegeven. Door de toepassing is een scherper beeld verkregen van de bruikbaarheid van de methode en is de werkwijze op punten aangescherpt.
Uit de pilotprojecten komt naar voren dat het toepassingsgebied van de KEA als quick scan methodiek groot is; de methode leidt tot bruikbare aanbevelingen over het doelbereik en de kosteneffectiviteit van het maatregelpakket, ook bij maatregelpakketten met een omvang van enkele miljoenen euro’s.
Het is bij het gebruik van de methode belangrijk om dubbeltellingen te voorkomen. Verkeer kan bijvoorbeeld niet én worden verleid tot het gebruik van de fiets en tegelijkertijd worden omgeleid via de omleidingsroute. Dat klinkt triviaal, maar bij de toepassing van elk kental dient te worden vastgesteld wat de doelgroep is van de betreffende maatregel, wat het ‘mandje’ van reizigers is waarop een maatregel inwerkt en waarvan een gedragsreactie wordt verwacht.
De KEA methodiek draagt wezenlijk bij aan inzicht in en optimalisatie van de samenstelling van het maatregelpakket Slim Reizen. De methodiek is toepasbaar voor uiteenlopende typen projecten (VenR, BenO, aanleg) en verschillende typen maatregelen (communicatie, verkeersmanagement, mobiliteitsmanagement, reis- en routeinformatie). De KEA helpt om in overleg tussen experts vanuit verschillende disciplines en onderdelen van Rijkswaterstaat een afweging te maken van de maatregelen. Het opstellen van de KEA vereist diepgaand inzicht in de maatregelen en in de gedragsreacties die de maatregelen oproepen.