Luchtkwaliteit is belangrijk in steden. Daarom hebben verschillende steden een milieuzone voor dieselautobussen. Bij het instellen van die zones is rekening gehouden met inclusiviteit. Stadscentra moeten toegankelijk blijven voor rolstoelgebruikers, ongeacht op welke brandstof hun vervoermiddel rijdt. Sinds het aanscherpen van de toegangsregels voor milieuzones zijn er veel vragen en klachten gekomen over de toegang van touringcars die niet voldoen aan de toegangseisen die gesteld zijn. Volgens touringcareigenaren moeten ze de milieuzone in mogen en of kunnen rijden op basis van het vrijstellingenbeleid voor rolstoeltoegankelijke voertuigen. Zij zijn van mening dat ze in de milieuzone mogen rijden op grond van een vrijstelling. Dit geldt ook voor speciale touringcars die speciaal gericht zijn op grote groepen rolstoelgebruikers. In het kader van inclusiviteit is het van belang dat deze groep voldoende alternatieven moet hebben en niet in hun reizen beperkt wordt. Andersom moet het hebben van een rolstoelplaats in een touringcar geen vrijbrief vormen om niet de transitie te maken naar een schoner exemplaar. Een goede balans is dus noodzakelijk.
Milieuzones voor dieselautobussen zijn pas in het laatste stadium in het Reglement voor Verkeersregels en Verkeerstekens (RVV) gekomen. En er is op dat moment niet stilgestaan dat de vrijstelling die gericht was op particulieren ook van toepassing zou zijn op touringcars die weliswaar rolstoelplaatsen hebben, maar ook gebruikt worden voor doelgroepen zonder beperking.
MuConsult onderzocht de regeling rondom de toelating van rolstoeltoegankelijke dieselautobussen in milieuzones in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De vraag vanuit het ministerie was of de vrijstelling gebruikt wordt zoals bedoeld en of deze voor deze dieseltouringcars noodzakelijk is. We brachten in kaart hoe groot het probleem daadwerkelijk is. Zijn er voldoende alternatieven beschikbaar voor de kwetsbare doelgroep? Hoeveel touringcars die zijn vrijgesteld zijn nu echt specifiek voor rolstoelvervoer? En hoe kunnen we de regelgeving aanscherpen zodat we dichter bij het beoogde doel komen? Hiervoor hebben we met verschillende betrokken partijen gesproken, zoals onder andere gemeenten, Belangenvereniging voor minder validen Ieder(in) en de belangenvereniging KNV Bus.
Op basis van de gesprekken, analyse van de data en afweging van de verschillende oplossingsrichtingen brachten we een advies uit voor een oplossingsrichting. Deze oplossingsrichting sluit het beste aan bij de oorspronkelijke doelstellingen van de milieuzone. Zoals aangegeven is pas op het laatste moment een vrijstelling voor dieselautobussen in de regelgeving gekomen en was dit geen bewuste beleidsmatige keuze. De discussie in eerste instantie uitsluitend gevoerd over particulieren. Op basis van de analyse van de beschikbaarheid van het aanbod zijn wij er van overtuigd dat er voldoende mogelijkheden overblijven om te reizen mocht hiervoor belangstelling zijn.
Het grootste deel van het wagenpark (84,31%) van de dieselautobussen met 1 rolstoelplaats is geregistreerd in de emissieklasse 6 of hoger die toegang hebben tot de milieuzones. Wanneer gekeken wordt naar voertuigen met minimaal 2 rolstoelplaatsen dan is dit 63,19%. Dit lijkt ruim voldoende voor de bestaande vraag. Touringcarbedrijven geven daarnaast aan dat het voor de consument niet duurder is om een touringcar met emissieklasse 6 te huren dan een touringcar met emissieklasse 5. De betreffende doelgroep waarvoor de vrijstelling op grond van bijzonderheidscodes bedoeld was lijkt niet te worden getroffen door het beperken van deze vrijstellingen.
Voor ondernemers heeft deze oplossingsrichting het voordeel dat er meer sprake is van een gelijk speelveld. Er zijn bezwaren tegen de milieuzones met betrekking tot de snelheid van invoering en met betrekking tot buitenlandse ondernemers, maar deze staan los van het al dan niet loslaten van de bijzonderheidscodes.
Voor de gemeenten heeft deze oplossingsrichting het voordeel dat de toekomstige situatie beter aansluit bij de beleidsdoelstellingen.
